Klarowne definicje kluczowych terminów związanych z produktami finansowymi, ułatwiając zrozumienie ich funkcji i zastosowań.
Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomości, ustanowione między wierzycielem i dłużnikiem przez wpis do księgi wieczystej, określone w formie aktu notarialnego. Hipoteka zabezpiecza wierzycielowi pierwszeństwo dochodzenia swych praw do danej nieruchomości nawet przy zmianie właściciela. Jej przedmiotem może także spółdzielcze, własnościowe, prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego, pod warunkiem wpisania do księgi wieczystej, a także prawo wieczystego użytkowania gruntów, stanowiących własność skarbu państwa.
W bankowości hipoteka jest formą zabezpieczenia wierzytelności banku, zwłaszcza kredytów hipotecznych. Hipotekę może ustanowić właściciel nieruchomości niezależnie od tego czy jest on dłużnikiem banku. Jeżeli ustanawiana jest przez kredytobiorcę, który odpowiada za spłatę kredytu całym swoim majątkiem, wtedy hipoteka służy wzmocnieniu zabezpieczenia wierzytelności banku; jeżeli hipotekę ustanowi osoba trzecia, to odpowiada tylko z obciążonej nieruchomości.
Hipoteka zabezpiecza wierzytelności pieniężne i jest wyrażana w określonej sumie pieniężnej, przy czym, zabezpiecza oprócz należności głównej, także nieprzedawnione odsetki i koszty postępowania egzekucyjnego wierzyciela (banku). Przepisy o hipotece nie zabraniają ustanawiania kolejnych hipotek na nieruchomości, nawet jeśli wartość danej nieruchomości jest od nich niższa i występuje prawdopodobieństwo, że część wierzycieli nie zostanie zaspokojona. Ponadto wierzyciel hipoteczny nie musi wyrazić zgody na dalsze zapisy w księgach wieczystych, a właściciel nieruchomości nie ma obowiązku powiadamiania go dokonaniu tego obciążenia.
Akcje
Papiery wartościowe emitowane przez spółkę akcyjną. Posiadacz akcji ma prawo posiadania części spółki proporcjonalnie do wielkości udziału. Z posiadaniem akcji wiążą się określone prawa i obowiązki.
Bank
To instytucja finansowa, która działa wg. przepisów prawa i statutu opisanego dla banku. Zajmuje się gromadzeniem i przechowywaniem pieniędzy. Ze środków pozyskanych z depozytów odpłatnie udziela pożyczek i kredytów, emituje bankowe papiery wartościowe. Nad funkcjonowaniem banków czuwa KNF.
BIK
Biuro informacji Kredytowej powstało w 1997 roku z inicjatywy Związku Banków Polskich .BIK zajmuje się gromadzeniem i udostępnianiem instytucjom uprawnionym, informacji o zobowiązaniach kredytowych klientów. Baza BIK-u jest stale modyfikowana i służy ocenie wiarygodności osób ubiegających się o kredyt lub pożyczkę. Akcjonariuszami BIK-u są niektóre polskie banki komercyjne oraz Związek Banków Polskich.
Według ustawy o ochronie danych osobowych raz na sześć miesięcy, mamy możliwość wystąpienia do BIK o udzielenie informacji na temat danych, przekazanych przez banki, które przyznały nam kredyt lub instytucji, które udzieliły pożyczki pozabankowej. Dzięki temu mamy kontrolę nad poprawnością danych
Cesja
Oznacza przeniesienie wierzytelności, praw własności i praw do roszczeń. Cesja ma zastosowanie w związku z umową cywilnoprawną pomiędzy cedentem (wierzycielem) a cesjonariuszem lub cesjo biorcą (osobą trzecią). Może dojść do skutku bez wiedzy i zgody dłużnika. Nabywca wraz z wierzytelnością obejmuje związane z nią prawa.
Dywidenda
Dochód pochodzący z zysku firmy, przeznaczony do wypłaty właścicielom – udziałowcom.
Dewizy
Zgodnie z ustawą z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe, terminem dewizy (tylko w liczbie mnogiej) określa się papiery wartościowe i inne dokumenty wystawione w walutach obcych i pełniące funkcję środka płatniczego.
Dewaluacja
Dewaluacja to termin ściśle związany z kursem walutowym. To obniżka kursu w stosunku do innych walut dokonywana przez władze monetarne.
E-Konto
Konto bankowe, dostępne dla klientów banku w systemie internetowym. Po zalogowaniu się na stronie serwisu banku poprzez indywidualny numer klienta i hasło dostępu. można dokonywać zlecenia i przelewy.
Elixir
System elektronicznej wymiany informacji miedzy bankami, który bez przesyłania dokumentacji papierowej pozwala na szybkie zrealizowanie przelewów i zleceń. Skrót systemu pochodzi od pełnej nazwy – Elektroniczna Izba Rozliczeniowa.
Firma Pożyczkowa
Instytucja niebankowa, która pożycza pieniądze z własnych funduszy, w przeciwieństwie do banków, które dysponują depozytami klientów. Firmy te świadczą usługi tzw. Pożyczek prywatnych.
GPW
Giełda Papierów Wartościowych, powołana w 1991 roku w Warszawie, organizuje obrót na jednym z najdynamiczniejszych rynków i jest obecnie największą giełdą w Europie Środkowo- Wschodniej. Założycielem i głównym akcjonariuszem spółki jest skarb Państwa. Nad prawidłowością funkcjonowania Giełdy czuwa Komisja Nadzoru Finansowego. GPW to miejsce, w którym przebiegają transakcje handlowe skierowane na zysk wynikający z różnicy kursów. Relacje pomiędzy popytem a podażą kształtują obowiązujące, aktualne notowania.
Hipoteka
To termin ściśle związany z nieruchomością. Oznacza ograniczone prawo do wierzytelności zabezpieczone wpisem w Księdze Wieczystej. Dzięki tej instytucji można łatwiej uzyskać w banku kredyt hipoteczny, a także pożyczkę pod zastaw nieruchomości w przypadku kredytu pozabankowego. Jest to forma gwarancji, że dłużnik spłaci należność. Banki jako dodatkowe zabezpieczenie obok hipoteki stosują również ubezpieczenie kredytu.
Hossa
Okres dynamicznego rozwoju, termin oznaczający długotrwały wzrost cen akcji. Hossa potocznie nazywana jest rynkiem byka, a jej przeciwieństwem jest Bessa.
Inwestycje
Wydatki ponoszone celem wytworzenia kolejnych dóbr, lub przysporzenia kapitału. To nakład wydatkowany z myślą o zyskach.
Komornik sądowy
To funkcjonariusz publiczny działający przy sądzie rejonowym. Komornicy wykonują swe czynności na podstawie ustawy o komornikach i egzekucji, a także zgodnie z Kodeksem Postępowania Cywilnego. Komornik zabezpiecza roszczenia oraz wykonuje postanowienia sądów, egzekwuje także tytuły wykonawcze z odrębnych przepisów.
Marża
Jest elementem ceny, zapewniającym pokrycie kosztów sprzedaży i zarobek oferującego.
Odsetki
Odsetki rozumiane są wielorako, albo jako cena uzyskania kredytu, uzależniona od wysokości i czasu na jaki zostały pożyczone pieniądze. Albo jako zyski np. z lokaty, albo jako odszkodowanie za zwłokę w spłacie należności.
Pożyczka
Udziela się jej w postaci gotówki, przez osobę fizyczną, bank lub lub instytucję pozabankową. Pożyczkodawca nie ma prawa ingerować w sposób wykorzystania środków, a pożyczkobiorca swobodnie dysponuje pożyczoną kwotą. Pożyczka, której wartość przekracza 500 złotych, powinna być zawierana na piśmie, ale niezależnie od kwoty warto je zawierać w ten sposób. Pożyczki są jedną z najłatwiejszych form pozyskania kapitału na sfinansowanie bieżących wydatków, a zasady ich udzielania reguluje Kodeks Cywilny.
Ofertę pożyczek pozabankowych, najczęściej podejmują klienci, których brak zdolności kredytowej nie pozwala na skorzystanie z oferty bankowej. Poszukują zatem firmy, która udzieli pożyczki prywatnej lub (przy większych kwotach) proponuje pożyczki pod zastaw nieruchomości.
Pożyczka bez BIK
Jest udzielana bez skontrolowania przez wierzyciela oceny punktowej wg. BIK. Pożyczki bez Biura Informacji Kredytowej, udzielane są najczęściej w małych kwotach, nie wymagają zabezpieczeń w postaci zastawów, a funkcjonują jako szybkie pożyczki pozabankowe.
Prowizja bankowa
Wynagrodzenie banku za czynności towarzyszące zawieranym transakcjom. Prowizja określana jest zwykle procentowo.
Zabezpieczenie pożyczki
To forma zabezpieczenia, jaką stosuje bank w stosunku do swoich wierzycieli w celu zminimalizowania ryzyka utraty pożyczonych środków. Zabezpieczenie może mieć różną postać, a najpopularniejsze to : hipoteka, zastaw, poręczenie. W przypadku nie spłacania kredytu, bank staje się właścicielem dobra na którym się zabezpieczył.
Żyrant
Potoczna nazwa poręczyciela, to jest osoby, która zaświadcza o zdolności kredytowej do spłaty zobowiązania, a tym samym w razie zaległości dłużnika zobowiązuje się do uregulowania należności.